Hi-Fi Plus 12/2013 (Nr 106)

Chris Thomas

W ostatnim wydaniu, w pierwszej części recenzji, pisałem o Vivaldi’m, jako odtwarzaczu CD w dwóch obudowach i jaki zasadniczy skok jakościowy stanowił on w porównaniu do czteroczęściowego systemu Paganini, do którego tak bardzo przyzwyczaiłem się przez kilka ostatnich lat. Wykorzystanie transportu CD/SACD Vivaldi oraz przetwornika DAC, podłączonych do wzmacniacza bezpośrednio bez stopnia przedwzmacniacza nigdy nie będzie tanią opcją, ale jeśli potrzebny jest właśnie odtwarzacz CD, będzie to najtańsza droga do wejścia w świat systemu Vivaldi. Takie zestawienie pokazało mi w sposób niezwykle bezpośredni, że wiele dźwiękowych artefaktów, które zawsze kojarzyłem z odtwarzanym formatem, po prostu zniknęło lub zostało wyraźnie zmniejszone. Szerokość i głębokość sceny dźwiękowej, artykulacja basów i wysokość tonów, zatrważająca dynamika, masywna redukcja skompresowanej przestrzeni pomiędzy instrumentami i zakres ich dźwiękowego kolorytu były jak z innej bajki. Jednak tym, co zabrzmiało najbardziej przekonująco, było pogłębione odczucie muzycznego przekazu i zaangażowania w odtwarzane dzieło. Prosto mówiąc, cieszyłem się lepszymi i dłuższymi sesjami odsłuchowymi, angażując się w mistrzowskie wykonania i nagrania na głębszym, bardziej fascynującym i bardziej osobistym poziomie.

Zegar wzorcowy, to znacznie bardziej precyzyjny sposób na synchronizację strumienia muzyki płynącego przez poszczególne komponenty systemu Vivaldi. Pozostaje on na zewnątrz ścieżki sygnałowej, regulując bicie serca całego zestawu poprzez wykonywanie obliczeń w jednym miejscu (kiedy używamy tylko transportu i przetwornika DAC, ten pierwszy jest podporządkowany zegarowi DAC’a). Dzięki temu, wszystkie operacje cyfrowe przeprowadzane przez trzy pozostałe urządzenia, są podrzędne w stosunku do pojedynczego, niezwykle dokładnego zegara, który jest o całe rzędy wielkości bardziej precyzyjny, niż te wbudowane w poszczególne komponenty.

Kiedy zegar wzorcowy do mnie dotarł spodziewałem się – po jego wpięciu do systemu - większego odczucia precyzji, dokładniejszej koordynacji czasowej i pogłębionego poczucia obcowania z muzyką, która będzie solidniej zakotwiczona i będzie charakteryzować się być może, nieco większą siłą. Wszystko to zdecydowanie otrzymałem, ale pozostałe kierunki, w jakich podążyła odtwarzana muzyka, okazały się jeszcze bardziej interesujące. 

Włączenie zegara do zestawu składającego się z transportu i przetwornika DAC wywołało rezultaty, w które ciężko uwierzyć. Owszem, muzyka jest bardziej bezpośrednia, potężna i lepiej ugruntowana, a przewidywane odczucie stabilizacji całego pasma przetwarzania jest niezaprzeczalnie widoczne, jednak zegar redukuje tyle samo elementów, ile dodaje, a to, co dodaje do systemu okazuje się tak niezwykle istotne. Kolejny raz system oddala się od brzmienia, jakie przypisane jest konwencjonalnym odtwarzaczom CD. To co zdajemy się akceptować jako ‘dźwięk cyfrowy’, czy może powinienem powiedzieć ‘dźwięk cyfry’, jest jeszcze bardziej zredukowane. Szorstkość i dokuczliwe krawędzie natarcia, które wydają się nieodłączne dla wielu płyt CD, są likwidowane. Szczególnie głosy wokalistów okazują się mniej sztuczne, bardziej otwarte i słodkie. Niemiła kompresja, otaczająca tak wielką ilość harmonii wokalnych, zostaje zastąpiona przez bardziej naturalne wrażenie całości, w której każda indywidualna część jest znacznie lepiej wyrażona. Wszystko, co dwuelementowy zestaw Vivaldi realizował tak dobrze, jest jeszcze pogłębione dzięki zastosowaniu zegara. Słabe strony nie istnieją. Takie zestawienie ukazuje muzyczne wątki i harmoniczne możliwości poprzez usunięcie wielu charakterystycznych podkolorowań dźwięku CD i pozwala po prostu zrelaksować się przy muzyce. Tę kwestię poruszył na bardzo wczesnym etapie Chris Binns, kiedy przyszedł posłuchać systemu, a wraz z upływem czasu wrażenie jedynie się pogłębiało. Poprzez dostarczenie muzyce większej ilości oddechu Vivaldi staje się znacznie bardziej ekspansywny. Tak wiele z elementów, które zawsze utożsamiałem z otoczeniem studia nagraniowego i cyfrowym pogłosem po prostu przepadło, a kiedy muzyka staje się czystsza, natychmiast wzbogaca się o faktury, a jednocześnie jest bardziej ‘rzeczywista’ i namacalna. Kolejny raz, tak jak przy odsłuchu wstępnego ustawienia dwóch elementów Vivaldi, musiałem poddać w wątpliwość i dokonać ponownej oceny tak wielu cech, które uznałem za pewnik związany z odtwarzaniem CD i które przez całe życie akceptowałem jako ograniczenia domowych systemów audio.

Jednak, podczas gdy dobrze zrealizowane płyty CD ukazywały pokłady muzycznych rozkoszy, jakich nigdy przedtem nie doświadczyłem, szybko zacząłem dokopywać się również do spodu moich stosów z nagraniami, aby dotrzeć do tych niemiło brzmiących egzemplarzy wydanych w okolicach lat 80-tych. Z reguły były to transfery muzyki z analogowych taśm-matek, która wcześniej istniała tylko w formie winyli i kaset magnetofonowych. Często więc są to szczupłe, kiepsko nagrane i wrednie brzmiące dyski, płaskie jak naleśnik z nieodłączną szorstkością i pozbawioną polotu jakością dźwięku, która raczej męczy, niż zachwyca. Stanowią zbiór cech charakterystycznych, z powodu których ludzie wciąż nie lubią słuchać płyt CD. Rozpocząłem od wczesnych nagrań Santany, Steely Dan i Weather Report, nie oczekując niczego dobrego. Jakże bardzo się myliłem… Nie twierdzę oczywiście, że nagle w cudowny sposób odrodziły się one w formie arcydzieł cyfrowej technologii. Oryginalne studyjne nagrania po prostu są całkiem niezłe. Spora część starych naleciałości pozostała, jednak zostały one w dużym stopniu zredukowane. Kartonowa perkusja nabrała dynamicznej mocy i budzącego podziw ataku, głosy straciły swój nudny, jednowymiarowy charakter, a cały balans tonalny poprawił się w mgnieniu oka. Powtórzę ponownie – irytujące ‘krawędzie’ płyt CD zostały złagodzone i powstało znacznie lepsze poczucie głębi, masy oraz stabilności, prezentowane przez te niekochane zapychacze półek. Odkryta na nowo starsza muzyka, którą kochaliście na winylach, ale której nie mogliście ścierpieć na płytach CD, jest jedną z największych sztuczek zestawu Vivaldi, ponieważ wcześniej szacowałem, ze jakieś 60% mojej kolekcji moich płyt CD brzmiało kiepsko lub najwyżej przeciętnie. W tej chwili ilość ta została zredukowana do około 25-30%. 

Nadszedł czas, aby cała rodzina komponentów została połączona i Upsampler Vivaldi został zgodnie z planem zainstalowany w szeregu z całkowicie bezprzewodową siecią i serwerem. Podłączenie każdego urządzenia zwiastowało kolejną przygodę z przewodami, ale wreszcie mogłem usłyszeć całą instalację Vivaldi wykonującą swoje zadanie, a źródłem dźwięku przestało być jedynie CD. Zacząłem ponownie zastanawiać się, jaką poprawę będzie w stanie wnieść do systemu Upsampler. W końcu transport oferuje jedynie ograniczone możliwości upsamplingu, w postaci formatów DXD i DSD, a dedykowane urządzenie wpasowuje się pomiędzy transport, a przetwornik DAC i zwiększa te możliwości w olbrzymi sposób, zapewniając jednocześnie bardziej wszechstronną obróbkę sygnału i oferuje dedykowane, izolowane źródła zasilania. Podłączenie komputera, czy napędu typu NAS jest stosunkowo proste, a Upsampler wspiera tryb DSD poprzez złącze USB, dzięki protokołowi opracowanemu przez dCS, który umożliwia także odtwarzanie plików DSD z serwera sieciowego. Wszystkie aspekty obróbki sygnału dostępne dla CD są również aktualne w przypadku sieci, lub odtwarzania plików z komputera. Istnieje aplikacja dCS, która pozwala na dostęp do pełnej biblioteki utworów i na kontrolę procesu odtwarzania z serwera, a Upsampler obsłuży także przenośne pamięci USB, które również można kontrolować przy wykorzystaniu powyższej aplikacji. Wykorzystywałem niezwykle intensywnie zarówno opcję odtwarzania plików wysokiej rozdzielczości zapisanych na twardym dysku, jak i w pamięci USB, podczas mojej przygody z zestawem Vivaldi. Powinienem nadmienić, że na tym etapie jest już znacznie łatwiej pogubić się w opcjach sterujących upsamplingiem i rodzajami filtrów i z pewnością zajmie Wam kilka dni zabawy, zanim ustawicie swoje osobiste preferencje. System Vivaldi w swojej całkowitej postaci obsługującej sieć, płyty CD i współpracując z urządzeniami Apple, stanowi naprawdę kompletną stację obróbki cyfrowej.

Nawet gdy miałem już operacyjny dostęp do sieci, i tak wolałem pliki DSD. Tak jak i upgrade w postaci zegara, Upsampler przyniósł oczekiwaną poprawę w wielu aspektach, ale pojawiły się również wielkie niespodzianki. Ujawnił się kolejny wymiar płynności muzyki oraz więcej przestrzeni wokół każdego instrumentu oraz głosu, ale kluczowym okazało się to, co zostało usunięte. Ktokolwiek powiedział „Nie wiesz co naprawdę masz, dopóki tego nie stracisz”, mógł mieć na myśli system Vivaldi. Poprawa, jaką wnosi Upsampler, wydaje się zupełnie odwrotna, niż nasze oczekiwania. Począwszy od najniższych rejestrów basu i ekspozycji jego tonu, wysokości i charakteru, a skończywszy na najbardziej ulotnej sugestii wysokich tonów, która niechybnie umknęłaby naszemu słuchowi, Upsampler spaja całość niczym intrygująca polewa cukrowa na i tak już przepysznym ciastku. Uwarstwienie muzycznych perspektyw i brak instrumentalnego zamglenia są wyjątkowe, ale jak wszystkie prawdziwe udogodnienia, prawdopodobnie będzie to mało widowiskowe dla tych, którzy poszukują dźwięku Hi-Fi. Dźwięk, jaki Vivaldi kreuje, jest zdecydowanie mniej ‘Hi-Fi’. Rozprostowuje on pozostające, skompresowane krawędzie i pozostawia muzykę brzmiącą paletą tonów, spełnioną, a także rytmicznie i dynamicznie niewymuszoną oraz zapewnia lepszy wgląd w każdy instrument z osobna, prezentując w sposób intrygujący i doskonały zarazem ich muzyczne rejestry. Nazwać to objawieniem byłoby drogą na skróty. To zupełnie inny poziom interpretacji. Zawsze powtarzam, że jeśli chcecie aby muzyka brzmiała analogowo, kupcie sobie gramofon. Jestem jednak zobowiązany nadmienić, że system Vivaldi w całości nosi niesamowite cechy podobieństwa do formatu analogowego w najlepszym znaczeniu tego słowa. Mimo, iż nie jest to sposób, w jaki ogólnie postrzegam rzeczy, dołączam niniejszą opinię, gdyż może ona przybliżyć nieco obraz tego, co dzięki zestawowi Vivaldi można osiągnąć.

Zawsze pozostawałem pod wrażeniem, jednak nigdy nie byłem całkowicie przekonany do formatu SACD w taki sposób, który pozwoliłby mi na stwierdzenie, że format sam w sobie czyni różnicę. Słyszałem zarówno dobre, jak i złe realizacje SACD, jednak w przypadku odsłuchów systemu Vivaldi, a szczególnie remasterów Esoteric SACD Classical, praktycznie zostałem nawrócony. Zwartość bryły, potęga muzyczna i głębokość tonów wywołują ogromne wrażenie i stanowią nowy porządek. Strukturalny balans instrumentów smyczkowych został całkowicie odmieniony i interakcja, jaką byłem przyzwyczajony słyszeć pomiędzy smyczkami, a strunami, wydaje się być przesunięta i dotyczy teraz w większym stopniu pudeł rezonansowych samych instrumentów. Podobnie, nigdy wcześniej nie słyszałem instrumentów dętych ukazanych z taką mocą, charakterystyczną chropowatością i natarciem transjentów. Rozdzielczość systemu sięga teraz znacznie głębiej w strukturę nagrania, aby bardziej obrazowo zaprezentować kształt i rozmiary orkiestry. Wyważenie instrumentów wydaje się być znacznie bardziej naturalne i cieplejsze poprzez SACD niż kiedykolwiek wcześniej i odniosłem wrażenie, że słuchałem już wcześniej zremasterowanych nagrań, które na nowo poddano obróbce.

Z pewnością doczekamy się debaty dotyczącej szokujących kosztów całego, czteroelementowego zestawu Vivaldi, ale w zależności od tego, jakie nośniki cyfrowego dźwięku przeważają w muzycznych bibliotekach poszczególnych słuchaczy, w niektórych przypadkach zakup całego systemu nie będzie konieczny. Jednak fakt jest taki, że dCS będąca firmą brytyjską, zdefiniowała na nowo zarówno reprodukcję płyt CD, jak i cyfrową obróbkę sygnału w postaci jednej rodziny swoich produktów. To co rozpoczęło się, jako chęć powiększenia potencjału, jaki niósł ze sobą Ring DAC, skończyło się na niezwykle odważnym przedsięwzięciu, które było również w pewniej mierze ryzykowne. Według mnie dCS odniósł olbrzymi sukces. Bez wątpienia zamożni nabywcy, a wielu z nich na rynkach zagranicznych, będą rozkoszować się technicznymi doskonałościami.