High Fidelity 11/2013 (Nr 115)

Wojciech Pacuła

Nie trzeba być „wierzącym” i „praktykującym” audiofilem, żeby widząc produkt tego typu, jak przedwzmacniacz Momentum Preamplifier, zdawać sobie sprawę, że ma się do czynienia ze szpejem, który coś znaczy. Wyrazisty projekt plastyczny, z głównym elementem, podświetlanym na zielono wskaźnikiem wysterowania, wzorowanym na zegarkach Bregueta i genialnie wykonaną obudową z aluminium i miedzi, znane nazwisko na przedniej ściance – koło tego nie da się przejść obojętnie. Co więcej, to poczucie wysokiej wartości produktów Dana D’Agostino nie znika kiedy dokładnie wiemy, co to jest i jak się to je. Powiem więcej: podziw wówczas jeszcze bardziej rośnie.

Założyciel Krella budowę swojej nowej firmy rozpoczął od wzmacniaczy mocy, monofonicznych końcówek mocy Momentum i stereofonicznej Momentum Stereo. Było tylko kwestią czasu, kiedy dołączy do nich przedwzmacniacz. Ten szybko przykuł uwagę prasy branżowej, bo nie dość, że powtarzał projekt plastyczny wzmacniaczy, to dodawał do tego sprytne i świetnie wyegzekwowane rozwiązanie: odseparowanie zasilacza od układów wzmacniających rozwiązane w taki sposób, że nawet o tym nie wiemy. Samo w sobie zupełnie normalne, szczególnie w tym przedziale cenowym, w Momentum Preamplifier nabrało także dodatkowego wymiaru, związanego z designem. Wydzielenie zasilaczy do osobnej obudowy ma zwykle dwojaką postać. Może to być niewielkie pudełko, zwykle niezbyt ładne, które chowa się gdzieś wstydliwie pod półką, za szafką. Czasem jest ładne, ale wiadomo, że jest to element dodatkowy, słabo powiązany plastycznie z główną jednostką. Innym rozwiązaniem może być zastosowanie takich samych obudów dla zasilaczy, jak dla modułów z układami wzmacniającymi. Tak zbudowany jest mój przedwzmacniacz Polaris III Ayon Audio, tak wygląda topowe urządzenie Audio Research Reference 10 i wiele, wiele innych. Urządzenie pana D’Agostino oparte jest na innym, znacznie bardziej eleganckim rozwiązaniu.

Na pierwszy rzut oka to urządzenie zintegrowane, do którego dostarczana jest stylowa platforma antywibracyjna. Główny moduł stoi na niej na kolcach, w przygotowanych do tego wgłębieniach, a platforma odprzęgnięta jest od podłoża gumowymi nóżkami. Ponieważ ma mniejszy obrys niż samo urządzenie, to ostatnie wydaje się lżejsze niż jest w rzeczywistości. A waży 18 kg! W rzeczywistości platforma, która rzeczywiście spełnia taką rolę, jest też zasilaczem – w grubym aluminiowym elemencie wyfrezowano komorę na transformatory zasilające i prostowniki. Powiem, że to jeden z tych produktów audio, które robią ogromne wrażenie już na początku, a w trakcie testu jest ono tylko potęgowane.

Przedwzmacniacz jest masywny, świetnie wykonany, a jego głównym elementem wzorniczym jest podświetlane na zielono okienko, w którym widoczna jest wskazówka, informująca o wzmocnieniu (ale nie w dB, a w jednostkach względnych, od 0 do 100). Siłę głosu zmienia się poprzez obrót tuleją na obwodzie wspomnianego okienka, a uczucie jakie mu towarzyszy jest niepowtarzalne. Zielony kolor, choć dominujący, nie jest jednak jedyny. Srebrnej obudowie towarzyszą elementy z miedzi, jednak nie o nich mowa. Chodzi o przyciski zmieniające wejście, mające w środku diodę LED, różniącą się kolorem w zależności od funkcji danego przycisku. Aktywujący zasilanie ma w trybie uśpienia kolor pomarańczowy i jest wówczas jedynym świecącym elementem na przedniej ściance. Umieszczony obok przycisk „Tone” ma kolor biały. I jest bardzo ciekawy, bo skojarzony jest z elementem w high-endzie wyklętym, regulacją barwy dźwięku. Jej dwie, oczywiście stylowe, gałki, znalazły się po drugiej stronie zielonego wskaźnika. Wybrana wartość tłumienia lub wzmocnienia basów i sopranów widoczna jest w niewielkich, mających nerkowaty kształt wycięciach, podświetlanych białym, mlecznym światłem. Bardzo to smakowite. Inaczej niż się do tego przyzwyczailiśmy, nie ma tu położenia „0”, zaczynamy od -1 dB lub + 1 dB. To nawet logiczne – położenie „zero” to przecież wyłączona regulacja.

Kolorami kodowane są także wejścia – dwa niebieskim, dwa czerwonym i dwa zielonym. Mamy wśród nich wejście „Theatre”, czyli „bypass”, do którego podłączamy zewnętrzny procesor kina domowego. Po jego naciśnięciu wskazówka od razu skacze do miejsca z liczbą „100”.

Ale i oznaczenie wejść jest nietypowe: zamiast CD, DVD i innych mamy np. „DAC” i „Streamer”. Jak czytamy w teście Momentum Preamplifier z „Hi-Fi News & Record Review” w planach Dana D’Agostino jest jeszcze przedwzmacniacz gramofonowy, jednak ani DAC, ani streamer – nie. Najwyraźniej to akceptacja stanu zastanego.

Nawiasem mówiąc, brytyjskie pismo po raz kolejny błędnie oznaczyło na okładce jeden ze swoich testów jako „Exclusive”. Znacznie wcześniej test Momentum Preamplifier ukazał się w japońskim magazynie „Stereo Sound”. Rozumiem, że to część strategii marketingowej, pokazanie światu, że HFN&RR jest na fali i że ma coś „na wyłączność”, że jest ważniejsze niż inne tytuły. Wydaje mi się jednak, że w dzisiejszym świecie to anachronizm, a w tym przypadku po prostu nieprawda (por. John Bamford, D’Agostino Momentum Preamplifier, „Hi-Fi News & Record Review”, Vol 58, No.11, November 2013, s. 22-27).

Nic to – dodajmy, że urządzenie jest w pełni zbalansowane i wejścia oraz wyjścia są w nim tylko typu XLR. Pilot zdalnego sterowania powtarza kształtem obrys wskaźnika z tuleją, którą zmieniamy siłę dźwięku i jest duży, a i wygodny. Możemy za jego pomocą nie tylko zmienić wejście, siłę głosu, ale też aktywować regulację barwy dźwięku i zmienić fazę absolutną.

Odsłuch

Wygląd tego urządzenia jest nieskazitelny, doskonały. Nie doskonałością samotną, w której nie ma miejsca na współtowarzysza. Są przecież i inne, równie pefekcyjne, tyle że we własnym idiomie, produkty audio. Ten należy jednak do absolutnej czołówki. Stojący u mnie na półce Finite Elemente Pagode Edition przedwzmacniacz pięknie się z nią komponował, będąc w pewnym sensie przedłużeniem jej struktury. Nie da się więc preampu Dana D’Agostino wykluczyć z równania i udawać, że słuchamy „drutu” z tłumikiem i na tej podstawie wydawać osądy. Sama obecność Momentum Preamplifier wywoła w słuchającym napięcie i – jestem tego pewien – wpłynie na jego odbiór, znacznie silniej niż jakikolwiek inny przedwzmacniacz, jaki u siebie miałem. Czytając ten tekst trzeba mieć to na uwadze. Ponieważ jednak podobna sytuacja będzie miała miejsce w domu każdego – to też jest dla mnie jasne – melomana, można to potraktować jak dobrodziejstwo inwentarza. Co więcej, urządzenie założyciela firmy Krell ma charakterystyczne brzmienie własne, bardzo zbliżone do tego, co słyszałem z końcówką Momentum Stereo. Można je w dość prosty sposób z grubsza opisać i będzie to opis uczciwy. Mimo to postaram się później to uszczegółowić, bo dopiero wtedy będzie można w pełni docenić to, co się w tym urządzeniu udało zrobić i jednocześnie wstępnie przyporządkować je (jak zawsze ostatecznym sprawdzianem MUSI być odsłuch we WŁASNYM SYSTEMIE) do jednej z kategorii: „tak”, „nie”, „sam nie wiem”.

W kategoriach ogólnych można o MP powiedzieć, że brzmi ciepło. Jego balans tonalny jest jednak doskonały, bardzo zbliżony do tego, co słyszałem u siebie z przedwzmacniaczem Octave Jubilee Pre, wyrafinowanym przedwzmacniaczem lampowym. O tym, że podział na sprzęt lampowy i tranzystorowy (czy szerzej: półprzewodnikowy) ze względu na barwę stracił sens już pisałem, nie raz. Podziały oczywiście istnieją, da się jedną technologię od drugiej odróżnić, ale na zupełnie innej płaszczyźnie, biorąc pod uwagę inne cechy. Wcześniejszy podział miał na celu deprecjację produktów z krzemem w roli głównej i wyniesienie na ołtarze próżnię w szklanych bańkach. Mówienie o tranzystorze „zimny”, sterylny”, „płaski” „głuchy”, czy wręcz „martwy” należało w pewnych kręgach do dobrego tonu i świadczyło o obyciu. Myślę jednak, że dobrze by było strząsnąć z siebie ten, dawno niepasujący, płaszcz, pozbyć się tej „gęby” i po prostu posłuchać, co się w audio dzieje.

Najnowsza kreacja pana D’Agostino ilustruje to, o czym mówię, książkowo. Barwa jest tu ciepła, w sposób zarezerwowany kiedyś wyłącznie dla lamp. I rzeczywiście, w podobny sposób zachowywały się u mnie przedwzmacniacze Octave – wspomniany Jubilee Pre (czytaj TUTAJ), a także HP 500 Special Edition (test w „Audio”), przedwzmacniacz Convergent Audio Technology SL1 Legend (czytaj TUTAJ), wszystkie, co do jednego hardcore’owo lampowe, ale przecież i równie jednoznaczny, tyle że półprzewodnikowy, Soulution 720 (czytaj TUTAJ). Ich barwa była daleka od zimna i kliniczności. Można było mówić o gęstym brzmieniu i dojrzałości.

Momentum Preamplifier należy do tej samej grupy. Płyty odtwarzane są przy jego pomocy, jakby ktoś je zremasterował na lampowym sprzęcie, albo jakby grał wyłącznie winyle z gramofonu, w którym pierwszeństwo miało pokreślenie specyficznych własności soniczych tego nośnika.

To niezwykle głęboki i gęsty dźwięk. Wypełniony, piękny. Starsze nagrania, jak rock z lat 70., najczęściej zarejestrowany bardzo słabo, jakby wszyscy ciągle chodzili upaleni i nie bardzo orientowali się w tym, co robią (co pewnie jest prawdą), zabrzmiał dobrze. Co ja mówię, bardzo dobrze! Szklistość blach została skorygowana i wreszcie słychać było ich wypełnienie. Ponieważ jednak mówimy o topowym urządzeniu, częścią jego oferty jest też rozdzielczość, której w tzw. „lampowym” brzmieniu zazwyczaj nie uświadczysz. Dlatego też wygładzenie dźwięku powiązane było z bardzo dobrym różnicowaniem. .

Z tego powodu blachy perkusji, o których mowa, nie były po prostu ciepłe, nie były tylko „złote” i wyłącznie przyjemne. Z Momentum lepsze było też różnicowanie barwy instrumentów z góry skali pod względem sposobu grania na nich tego, jak mocno zostało coś uderzone, trącone, walnięte. Jak instrument perkusyjny, drewniane pałki, otwierające utwór Water of Love z debiutanckiego albumu Dire Straits. Jak blachy rozpoczynające Epitafium z płyty Katharsis Niemena. Amerykański przedwzmacniacz potrafi zarówno wygładzić szklisty atak, ale i podkreślić elementy, dzięki którym dźwięki się od siebie różnią. Jak w – powtórzę – dobrym remasterze. Gdyby to było tylko dosłodzenie, wszystko zamknęłoby się w zalaniu dźwięku słodyczą i graniem na jedną nutę. Tymczasem każda płyta żyła własnym, lepszym, życiem Pod tym względem, jeśli mówimy o sposobie budowania dźwięku, barwy i łączenia tego z różnicowaniem tonalnym, D’Agostino należy do ścisłej czołówki, w jednym rzędzie z najlepszymi przedwzmacniaczami lampowymi. Nad którymi ma zresztą przewagę przez głębsze zejście basu i jego większą energię.