Recenzja lampowego, referencyjnego wzmacniacza stereofonicznego Audio Research Reference 80S
Autor i źródło recenzji: Hifi Choice, marzec 2024 r.
Oryginał recenzji można przeczytać tutaj.
Kiedy William Zane (Bill) Johnson założył Electronic Industries będący wyspecjalizowanym sklepem audio w Minneapolis w 1951 roku, nie przewidywał, jak daleką podróż odbędą jego niezwykłe wzmacniacze. Do 1968 roku sprzedał wszystkie patenty, firmę i siebie samego innej firmie z Minneapolis, a następnie odkupił wszystko dwa lata później, aby założyć Audio Research Corporation, która istnieje do dziś. W ten sposób rozpoczął się cykl zmian właścicielskich, w którym ARC wielokrotnie zmieniało właściciela od lat siedemdziesiątych - zostało sprzedane Fine Sounds w 2008 roku, a w 2016 roku przeszło pod parasol The McIntosh Group - zanim ostatecznie we wrześniu ubiegłego roku uzgodniono wykup, przywracając firmie jej pierwotny niezależny status i pozwalając jej swobodnie skupić się na tym, co robi najlepiej: produkcji wyjątkowych wzmacniaczy lampowych.
Podczas tej długiej podróży amerykański koncern zawsze trzymał się kilku kluczowych zasad. Po pierwsze, ich transformatory są wytwarzane w Ameryce Północnej, zgodnie z umową z zewnętrznym partnerem, co gwarantuje zachowanie pełnej kontroli nad brzmieniem i spójnością lampowych wzmacniaczy. Po drugie, cały proces montażu, okablowania i lutowania jest wykonywany ręcznie - co ciekawe, pomimo korzystania z nowoczesnych czterowarstwowych płyt, unika się wszelkich form lutowania przepływowego w zakładzie produkcyjnym w Minnesocie. Od momentu wykupu coraz więcej etapów montażu zostało przywróconych na miejscu lub przynajmniej zachowanych lokalnie. Co więcej, niektórzy pracownicy, powrócili do firmy, co sprawia, że dążenie ARC do zapewnienia kompleksowej obsługi dla każdego produktu lampowego, który kiedykolwiek wyprodukowali, staje się bardziej realne.
Najnowszy wcieleniem z serii Reference jest 80S. Choć widać wyraźne nawiązania do innych urządzeń z tej linii, geneza tego wzmacniacza mocy sięga kilku pokoleń wstecz filozofii Audio Research. Zawładnięty przez wyrafinowane, przezroczyste "Ghost Meters", przedni panel i podstawa 80S nawiązują do większego modelu Reference 160M z 2018 roku oraz nowszego Reference 160S. Te potężne lampowe jednostki również korzystają z podwójnych triod 6H30 jako dzielniki fazowe / buforowe wraz z lampami wyjściowymi KT150 - choć ich liczba jest dwukrotnie większa niż tutaj. Dodatkowo cechują się one przełączanymi konfiguracjami lamp UltraLinear i Triode, co stanowi charakterystyczny element przeniesiony do modelu Reference 80S.
Dodatkowe cechy, które wyróżniają tę firmę, obejmują czterowarstwowe płytki drukowane, które po raz pierwszy pojawiły się w wzmacniaczu Reference 160M/S, chociaż wiele kluczowych cech, wpływających na brzmienie 80S, ma swoje korzenie w znacznie wcześniejszym modelu VT80, wyposażonym w lampy 6H30/KT120. Był to nie tylko pierwszy wzmacniacz Audio Research, który wykorzystał system automatycznego polaryzowania, dostosowujący się do wieku lampy i zmian napięcia sieciowego, ale również jego unikalny transformator wyjściowy stał się wzorcem dla tego, który obecnie zajmuje większość przestrzeni z tyłu modelu Reference 80S.
Podobnie jak wszystkie poprzednie wzmacniacze z serii Reference, 80S został zaprojektowany jako w pełni zbalansowana konstrukcja różnicowa, ponieważ Audio Research wierzy, że zapewnia ona najwyższą wydajność i minimalne dostępne zniekształcenia. Przeznaczony dla miłośników muzyki, którzy nie potrzebują tak dużej mocy wyjściowej, jak w przypadku swojego potężniejszego "rodzeństwa", stereo 160S i monobloków 160M, 80S oferuje moc znamionową 70 W, a zestaw funkcji jest identyczny jak w modelu 160S.
Złącza obejmują wejścia single-ended RCA oraz zbalansowane wejścia XLR (z możliwością przełączania między nimi), porty RS-232 i wyzwalacza 12 V oraz odczepy wyjściowe głośników o impedancji 4, 8 i 16 ohmów. Na dodatek, znajduje się też niewielki licznik godzin pracy lamp, działający podobnie jak licznik przebiegu w samochodzie, jednak tutaj informuje on o czasie, jaki lampy spędziły w pracy.
Jakość dźwięku
Po uruchomieniu wzmacniacza Reference 80S, na początku jego wyjście jest wyciszane na kilka minut, gdyż zasilacz i lampy KT150 włączają się i wyłączają ponownie, aby ustabilizować temperaturę i polaryzację lamp. Pierwszą kwestią do rozważenia jest podłączenie odpowiednich głośników do tylnych odczepów głośnikowych o impedancji 16, 8 i 4 ohm. To może być kwestią niezwykle istotną. W trybie Triode, najlepsze rezultaty uzyskuje się, gdy głośniki o impedancji nominalnej 4 ohm są podłączone do odczepu 4 ohm (uzyskując około 40 W mocy), jednakże nie jest to zalecane w przypadku trybu UltraLinear. Tutaj, ekrany siatek KT150 są podłączone do dodatkowego uzwojenia transformatora - co zmniejsza zniekształcenia lamp. Ta konfiguracja pozwala wzmacniaczowi Reference 80S dostarczyć większą moc do bardziej wymagających obciążeń 4 ohm z wyjścia 8 ohm (ok. 80 W), niż przez odczep 4 ohm (ok. 45 W).
Ta sama cecha została zauważona w recenzji wzmacniacza stereo VT80 opublikowanej w siostrzanym magazynie "Hi-Fi News". Tutaj, podobnie jak w tamtym przypadku, nasze referencyjne kolumny podłogowe Bowers & Wilkins 800 D3 wydają się najbardziej zadowolone z 8-omowych wyjść Reference 80S. Niemniej jednak, wzmacniacz mocy posiada niezbędną prezencję i solidny grunt, aby zmobilizować ogromne siły dźwiękowe. Jest to z pewnością dobra wiadomość dla naszego wybranego utworu testowego, tj. cyklu Pierścienia Wagnera w jakości 24-bit/192kHz, granej przez Duisburger Philharmonic pod batutą Jonathana Darlingtona. Wszystkie instrumenty - od skrzypiec po oboje, od kotłów po harfy - są ostro zarysowane, co sprawia, że ich połączenie przypomina bardziej bogaty kolorowy gobelin, niż kontrastowy czarno-biały szkic. W rezultacie panoramiczne bogactwo 105 muzyków - tak, przeczytałeś to dobrze - ukazuje się w chwalebnie szerokim krajobrazie dźwiękowym, który nadaje nowe znaczenie terminowi "panoramiczny". Tymczasem gongi i inne instrumenty perkusyjne, które tworzą sekcję pierścieniową cyklu składającego się na smutek Nibelungów, brzmią spektakularnie realistycznie. Puste metaliczne dzwonienie zapewnia niewiarygodnie realistyczne odczucie wysokości orkiestrowego dramatu. Jeśli cenisz sobie rozmach w klasyce, który zazwyczaj mierzy się w skali Richtera, to Reference 80S jest bombastycznym wyborem.
Ale jak wszyscy wiemy, moc bez precyzji niewiele znaczy, a jeśli urządzenie nie jest w stanie bez trudu oddać najdrobniejszych detali, staje się tylko przeciętnym zawodnikiem. Na szczęście nie ma takich obaw, co udowadnia intymność wspaniałego utworu "Sweet Tequila Blues" Chipa Taylora i Carrie Rodriguez. Ten skromny, lecz wyrafinowany kawałek, pochodzący z albumu "Let's Leave This Town", ukazuje zupełnie inną stronę Audio Research. Sprytne zestawienie melancholijnego lamentu Taylora z mocniejszym brzmieniem jego młodszego partnera grającego na skrzypcach i śpiewającego delikatnie rozpieszcza słuchacza, nie tyle zapraszając, co zmuszając do rytmicznego poruszania palcami i stukania stopami, gdy są zanurzeni w bliskiej, ale nigdy mdłej akustyce tego wspaniałego, pełnego życia nagrania. Jak na razie wszystko idzie dobrze, ale czy Reference 80S potrafi dać czadu z dużymi chłopcami, gdy tego potrzeba? Oczywiście, że tak. Podkręcając głośność do remixu utworu "The Spirit Of Radio" zespołu Rush w jakości 96 kHz, można niemalże poczuć surową elektryczność wyłaniającą się z głośników, gdy początkowy riff Alexa Lifesona przecina przestrzeń dźwiękową. W tym wszystkim dynamiczna perkusja Neila Pearta oraz sekwencer generują tę niezwykłą energię i intensywność, jaką można by doświadczyć, mając szczęście uczestniczyć w koncercie zespołu w czasach ich największej świetności. Odnajdujemy tutaj autentyczne pulsowanie, które emanuje z basu, o imponującej głębokości, bogactwie brzmienia i szybkości. Co może być nawet istotniejsze, brak tutaj jakiejkolwiek stagnacji czy lenistwa, które czasami można by przypisać tradycyjnemu wzmacniaczowi lampowemu.
Podsumowanie
Choć Audio Research Reference 80S jest niewątpliwie imponującym urządzeniem, jego gabaryty są na tyle znaczące, że może warto ten fakt rozważyć przed podjęciem decyzji o zakupie. Z ceną sięgającą 15 tysięcy funtów, zdecydowanie nie jest to typowy sprzęt dostępny dla przeciętnego konsumenta, co niemal natychmiast wyklucza go z zasięgu większości portfeli. Szkoda, ponieważ jest to naprawdę oszałamiający wzmacniacz mocy, który z łatwością dostarcza moc, jednocześnie radząc sobie z bardziej wymagającymi aspektami subtelności i drobnych szczegółów z absolutną swobodą. W bardzo mało prawdopodobnym przypadku, gdybyś przypadkiem trafił na szczęśliwe losowanie w loterii lub masz bogatego krewnego, o którym nigdy nie słyszałeś, który chciałby wydać stos gotówki na ekskluzywne urządzenia hi-fi, wtedy jest to absolutny "must-have". Dla reszty z nas, pozostanie to niestety tylko marzeniem. Niemniej jednak, nie ma wątpliwości, że sposób, w jaki Reference 80S zapewnia precyzję, która zwykle kojarzona jest z półprzewodnikowymi konkurentami, przewyższa wszelkie oczekiwania.