Przedwzmacniacz liniowy Dan D’Agostino Master Audio Systems Momentum HD

Jason Victor Serinus, Stereophile, styczeń 2020

Oryginalna recenzja znajduje się tutaj

Myślałem, że wiem, co potrafi przedwzmacniacz liniowy, ale kiedy trafił do mnie – celem zrecenzowania – przedwzmacniacz Dan D’Agostino Master Audio Systems Momentum HD, musiałem zrewidować wszystkie swoje poglądy i oczekiwania.

Przedwzmacniacz Momentum HD nie był dla mnie nowością. Słyszałem go wcześniej na wystawach audio, w dwóch najlepszych systemach jakie kiedykolwiek w życiu spotkałem: w marcu 2019 w Seattle [Definitive Audio] i w Chicago [AXPONA]. Oba te systemy obejmowały również kolumny Wilson Audio Specialities Alexx i subwofery Subsonic tej samej firmy, monobloki D’Agostino Relentless [a także inne produkty d’Agostino], zestaw dCS Vivaldi w roli źródła, gramofon Clearaudio Master Innovation, topowe przewody Transparent Audio oraz stolik HRS. Nie wiedząc, jak przedwzmacniacz Momentum HD brzmi w moim własnym systemie, nie mogłem ocenić jego wpływu na brzmienie, które tak mi się spodobało. Brzmienie wyjątkowo czyste i otwarte, precyzyjnie zogniskowane, naturalnie zbalansowane i wybitnie muzykalne. Jednego jednak mogłem być pewien: jeżeli ten przedwzmacniacz robi coś źle, wszystkie inne komponenty systemu muszą coś robić bardzo dobrze.

Aż w końcu zainstalowałem preamp Momentum HD w moim referencyjnym systemie. Dotarł miesiąc po tym, jak testowałem odtwarzacz CD Gryphon Audio Ethos korzystając z przedwzmacniacza liniowego Audio Research Reference 6. Teraz mogłem więc przeprowadzić bezpośrednie porównania obu konstrukcji. Całkowicie zbalansowany, w pełni dyskretny i pozbawiony pętli sprzężenia zwrotnego Momentum HD skorzystał też na obecności dodatkowej pary zbalansowanych interkonektów Nordost Odin 2, które wypożyczyłem na potrzeby testu Ethosa.

Tylna ścianka przedwzmacniacza wygląda bardzo utylitarnie czy wręcz militarnie: sześć par wejść zbalansowanych, dwie pary wyjść zbalansowanych, antena Bluetooth [między innymi do współpracy z zadziwiającym okrągłym pilotem]. Funkcja jest ważniejsza od formy. Zupełnym przeciwieństwem jest front zaprojektowany w stylu wręcz jubilerskim. Rządzi olbrzymi podświetlony na zielono wskaźnik głośności [choć lepiej pasuje termin ‘zegar’] otoczony pierścieniem regulacji ostrości. Poza tym, znajduje się tu osiem przycisków – każdy podświetlany w innym kolorze [można ustawić tryb aktywujący podświetlanie jedynie na chwilę podczas zmiany] oraz rzucające się w oczy dwa pokrętła regulacji poziomu niskich i wysokich tonów, które – co będzie można przeczytać niżej – również działają jedynie okresowo. Królewskie pochodzenie przedwzmacniacza Momentum HD akcentuje również jego osadzenie na tronie, dedykowanej podstawie antywibracyjnej, która jest również obudową zasilacza. Chassis preampu jest od niej izolowane poprzez trzy stopki z kolcami. Podsumowując: wykonana z aluminum i miedzi obudowa Momentum HD wygląda na bardzo, bardzo drogą, a jej estetykę można określić mianem zadziwiającego kosmicznego steampunku. Całość wygląda po prostu bosko.

Zanim przejdziemy do opisu brzmienia trzeba poznać odpowiedź na kilka pytań...

Jak i dlaczego

„Słuchałem w domu wzmacniaczy Relentless i postanowiłem uzyskać podobną dynamikę” - zaczął tłumaczyć Dan D’Agostino podczas naszej rozmowy na Skype, w której opisywał trzy linie produktów firmy: Progression, Momentum i topową Relentless. „Chciałem, by ten przedwzmacniacz osiągał podobny kontrast dynamiczny i wiele warstw detali, które słyszę w brzmieniu wzmacniaczy Relentless. Pierwsza wersja przedwzmacniacza Momentum była świetna, ale postanowiłem umieścić w jej układzie część opracowaną dla przedwzmacniacza Relentless. Ponieważ usłyszałem olbrzymią poprawę brzmienia, postanowiłem zmieścić w Momentum tyle Relentless, ile tylko się da. Tak właśnie powstała wersja HD. To bestia potrafiąca osiągnąć na wyjściu napięcie 40V oraz dająca świetną dynamikę i wybitnie drobnoziarniste detale w basie i wysokich tonach. Oczywiście, to nie Relentless - znacznie bardziej skomplikowany i dużo droższy – ale ma część tego samego układu i zdolność do reprodukcji wiodących krawędzi nut i pasaży.”
Dan D’Agostino samodzielnie zaprojektował „praktycznie cały” układ audio przedwzmacniacza liniowego Momentum HD. Wszystko, co teraz produkuje opiera się na całkowicie nowych obwodach różniących się znacznie od tego, co projektował w czasach Krella. Firmy, której był współzałożycielem, współwłaścicielem i szefem projektantów.

„W Krellu cierpiałem z powodu przypiętej nam łatki: w branży mówiono ‘wzmacniacze są świetne, ale przedwzmacniacze są jedynie dobre’. Skoro powtarzało to stwierdzenie wiele osób, pomyślałem, że może rzeczywiście moje przedwzmacniacze mogłyby być lepsze. Kiedy projektowałem ten przedwzmacniacz, naprawdę chciałem osiągnąć doskonały poziom. To musiało być coś nowego, coś innego.”

Jedną z wielu różnic między pierwszym przedwzmacniaczem Momentum a nowym Momentum HD jest zastosowanie pilota działającego w standardzie Bluetooth. Oferuje on większy zasięg, nie musi też ‘widzieć’ obsługiwanego urządzenia.

Nowa jest również rezystorowa drabinka w układzie regulacji głośności, która – według słów Dana D’Agostino – „wprowadza między słuchacza a dźwięk jedynie jeden rezystor”. Oferuje ona teraz dodatkowy zakres 60dB regulacji głośności, ze skokiem 1dB w krytycznym zakresie od 10-tej do 14-tej [położenie wskazówki], który wybiera większość słuchających. Każde dotknięcie przycisku regulacji głośności na pilocie zmienia poziom o 1dB.

„W układzie regulacji głośności nie ma nic cyfrowego z wyjątkiem przekaźników, które są sterowane przez układ cyfrowy” - dodaje Dan. „Ale przekaźniki te znajdują się poza ścieżką sygnałową, po prostu wybierają odpowiedni rezystor.”

Próba opisu dźwięku

Czy w życiu naprawdę istnieją przypadki, czy za wszystko odpowiada przeznaczenie? Opóźnienia w produkcji sprawiły, że praktycznie wygrzany przedwzmacniacz Momentum HD trafił do mnie dzień przed dawno zaplanowanym spotkaniem. Odwiedziła mnie grupa sześciu lokalnych entuzjastów muzyki i sprzętu audio by razem posłuchać muzyki. Wykorzystując Roon Nucleus + przesyłający referencyjne pliki z serwisów Tidal i Qobuz wprost do zestawu DAC/zegar dCS Rossini, moi przyjaciele dali mi szanse posłuchać przez testowany przedwzmacniacz muzyki innej niż zwykle. Choć w sumie nie ma nic ‘zwykłego’ w zgłębianej przeze mnie ostatnio twórczości kompozytorów takich jak Morton Feldman, David Lang, Philip Glass, Michael Gordon, Ellen Reid, Terry Riley, Iannis Xenakis, Claude Debussy, Missy Mazzoli, Bryce Dressner lub Ludvig van Beethoven.

Z powodów, które można wiązać z aktualnym klimatem w polityce, zaczęliśmy od ‘Sympathy for the Devil’. Na pierwszy ogień poszła wybitnie wciągająca wersja Rickie Lee Jones [Tidal, FLAC 16/44.1] z albumu The Devil You Know. Natychmiast dało się usłyszeć zadziwiającą głębię i przestrzeń otaczającą każdy z instrumentów, świetne zróżnicowanie barw gitary i basu, gładką górę oraz delikatny dotyk ciepła w średnicy. Scena była także dużo szersza a cała prezentacja znacznie lepiej wypełniona niż to, czego mogłem się spodziewać po przetworniku Rossini. Przypominała raczej możliwości topowego przetwornika dCS - Vivaldi. Jeden z moich gości, fotograf Jonathan Jones, był szczególnie ujęty „ilością drobnych detali, które pozwoliły pokazać pełnię panowania Rickie Lee Jones nad głosem.”

Potem przełączyliśmy się na oryginał z płyty Rolling Stonesów Beggar’s Banquet. Piosenkę tę usłyszałem po raz pierwszy tuż po studiach. Przedwzmacniacz Momentum HD wyraźnie pokazał różnice między plikiem 16/44.1 z Tidala a plikiem MQA dekodowanym do 24/192. Z wyższą rozdzielczością przyszła większa głębia, lepsze rozciągniecie basu, przejrzystość, dynamika, wypełnienie i realizm wysokich tonów, który uchronił nas przed nadmierną ostrością cyfrowego masteringu. Momentum HD przekazał to wszystko z łatwością, do której zupełnie nie jestem przyzwyczajony.

Następna na liście była piosenka ‘Come On in My Kitchen’ w czterech wersjach: Crooked Still [Tidal, FLAC 16/44.1], David Bromberg [Qobuz, FLAC 16/44.1], Cassandra Wilson [Tidal, FLAC 16/44.1] i oczywiście Robert Johnson [Qobuz,FALC 16/44.1]. We wszystkich bas był pod pełną kontrolą a średnica wypełniona głębokimi barwami. Olbrzymie wrażenie wywarła na nas zwłaszcza wersja Cassandry Wilson z bardzo szeroką sceną i głęboko nasyconymi kolorami. Fotograf Marco Prozzo, cichy miłośnik dobrej muzyki, który dobrze znał to nagranie, napisał „Coś takiego! Słyszę detale, których to wcześniej nie było. Słyszę także doskonałą separację instrumentów i pojedyncze uderzenia w cymbałki, które nie zlewają się w jedną masę.”

Ścieżką, która miała ostatecznie pokazać możliwości przedwzmacniacza była druga część – ‘Dziewiąty stycznia’ – jedenastej symfonii Szostakowicza ‘Rok 1905’ nagrana na żywo przez Boston Symphony Orchestra pod dyrekcją Andrisa Nelsonsa [plik 24/96, Deutsche Grammophon 002859502]. To utwór, na którym poległo już niejedno urządzenie... Szostakowicz przedstawił tu swoje muzyczne wyobrażenie Krwawej Niedzieli, masakry podczas której bezlitośni Kozacy strzelali do nieuzbrojonych cywilów. Każdy muzyk gra tu z niewyobrażalną siłą, jakby zależało od tego jego życie. Momentum HD pokazał te starania w lepiej kontrolowany i pozbawiony szumów sposób niż DAC dCS Rossini indywidualnie. Z głębszym, bardziej sprężystym basem i trójwymiarową sceną. Efekt był wręcz przerażający. Olbrzymi kontrast dynamiczny salwy i następującego po niej wyciszenia sprawiły, że wręcz ujrzałem dym unoszący się znad luf, podczas gdy ciała protestujących leżały na ziemi. Realizm muzyki zmroził me ciało.

Wybraliśmy trzy utwory [Szostakowicz, Rickie Lee Jones, Cassandra Wilson] do dalszego etapu – porównania przedwzmacniaczy D’Agostino Momentum HD i Audio Research Reference 6. Różnice są bardzo wyraźne. Barwa Ref 6 jest bardziej neutralna, wrażenie przestrzeni jest doskonałe. Ale wysokie tony mają więcej szumów, średnica jest słabiej wypełniona a bas – choć jest klasą dla siebie – ma słabszy wykop.

W utworach ‘Electrified II’ z płyty Toy zespołu Yello [plik Wav 24/48, Polydor 4782160/Hdtracs], ‘#thatPOWER’ [will.i.am z udziałem Justina Biebera] z płyty #willpower [plik MQA.FLAC 16/44.1, Interscope Records UICS-9136/7] przedwzmacniacz Ref 6 nie pokazał tak samo mocnego basu, wypełnionej średnicy oraz rozciągniętej i gładkiej góry jak Momentum HD. Nie potrafił też stworzyć tak samo szerokiej sceny. Trudno się dziwić, biorąc pod uwagę różnice w cenie obu konkurencji [25000 USD]. Z przedwzmacniaczem Ref 6, mój system brzmiał dokładnie tak, jak go znam. Z Momentum HD otworzyło się nowe okno a każde nowe nagranie brzmiało jak źródło cudów.

Bez przedwzmacniacza w torze, DAC Rossini nie był w stanie oddać takiej samej ilości detali oraz stworzyć tak otwartego brzmienia jak z przedwzmacniaczem Momentum HD. Brakowało mi każdej głoski śpiewanej przez Rickie Lee Jones, której głos zrobił na mnie takie wrażenie z Momentum HD.

Szybko zmieniłem przetworniki i wykorzystałem pojedynczy przewód S/PDIF do przesłania sygnału z Roon Nucleus +, poprzez dCS Network Bridge, do EMM Labs DV2. Kiedy za regulację głośności odpowiadał Momentum HD, usłyszałem wokół Cassandry Wilson i Rickie Lee Jones dużo więcej powietrza, ale odrobinę mniej głębi w średnicy. Po chwili okazało się jednak, że porównanie obu przetworników jest ograniczone przez ograniczenia instalacyjne. Aby temu zapobiec w przyszłości, przestawiłem wszystkie komponenty na moim stoliku i wysłałem DV2 do fabrycznego serwisu celem unowocześnienia. Na uczciwe porównanie obu przetworników trzeba jeszcze poczekać.

Wróciłem więc do zestawu DAC dCS Rossini/ przedwzmacniacz Momentum HD. Ponowny odsłuch Cassandry Wilson pokazał bogactwo tonów, głęboki bas, bardziej nasycone i głębokie kolory niż to, co słyszałem bezpośrednio z przetwornika. Szokujące. Dodanie przedwzmacniacza wprowadziło do szorstkiego głosu Rickie Lee Jones więcej delikatności i intymności oraz wyraźnie lepszą dynamikę, nawet przy niskich poziomach głośności. Nie mogłem przestać słuchać.